Wij hebben de afgelopen jaren voor vele bedrijven in diverse branches het explosieveiligheidsdocument (EVD) opgesteld.
Explosieveiligheid
Pol-Safety Veiligheidsadviseurs B.V. is gespecialiseerd in ATEX vraagstukken. Vanwege onze chemische achtergrond en expertise op zowel arbeidshygiënisch vlak als op veiligheidskundig vlak zijn wij in staat om goede onderbouwde risico-inschattingen te maken.
De expertise ligt voor een belangrijk deel op het gebied van het vaststellen van ATEX zones en het beheersen en reduceren van Atex zones. Dit zijn vragen die zowel in het ontwerp-traject van nieuwe installaties als ook bij het opstellen van explosieveiligheidsdocumenten aan de orde komen.
Onderstaand vind u per onderwerp meer informatie over onze diensten die we kunnen bieden.
Waar staat Atex voor?
ATEX
ATEX is een afkorting vanuit de Europese regelgeving en staat voor ATmosphères EXplosibles. Het is een verwijzing naar de Europese wetgeving die gaat over het beheersen van explosierisico’s bij atmosferische condities. Op Europees niveau zijn er 2 richtlijnen die in dit kader relevant zijn:
- ATEX Richtlijn 1992/99/EG (beter bekend als ATEX 153 richtlijn), welke voor werkgevers de minimum veiligheidseisen beschrijft om een gezonde en veilige werkomgeving te creëren voor werknemers die door explosieve atmosferen gevaar kunnen lopen. In Nederland is deze richtlijn opgenomen in de Arbeidsomstandighedenwet.
- ATEX Richtlijn 2014/34/EU (beter bekend als de ATEX 114 richtlijn), welke de voorschriften voor apparaten (zowel elektrisch als niet-elektrisch) en beveiligingssystemen beschrijft die bestemd zijn voor gebruik op plaatsen (“zones”) waar stof- of gasexplosiegevaar kan optreden. In Nederland is deze richtlijn opgenomen in de Warenwet.
De nummers 153 en 114 zijn nummers die verwijzen naar de hoofdstukken in het Europese verdrag van Lissabon en hebben verder geen specifieke betekenis.
Hoe ontstaat een explosie?
ExplosiesExplosies kunnen worden veroorzaakt door diverse oorzaken: zo zijn er chemische explosies, explosies door onstabiele stoffen en fysische explosies. De ATEX regelgeving is echter gericht op explosieve atmosferen die kunnen worden veroorzaakt door zowel brandbare gassen en vloeistoffen als door brandbare vaste stoffen. Tot die laatste categorie behoren dan niet de onstabiele vaste stoffen maar de brandbare (veelal organische) vaste stoffen. Een explosieve atmosfeer wordt gedefinieerd als een mengsel van brandbaar gas of stof met lucht, die na ontsteking, vanuit zichzelf brandonderhoudend is.
Een explosie kan ontstaan indien er een minimale hoeveelheid brandbare stof aanwezig is, in combinatie met een juiste hoeveelheid zuurstof in de aanwezigheid van een ontstekingsbron. In de bovenstaande ontstekingsdriehoek is dit weergegeven. Er zal dan een snelle ontbranding ontstaan die zichzelf in stand houdt. Bij deze ontbranding komt veel warmte vrij en vind er aanzienlijke volume vergroting plaats. De snelle volume-vergroting creëert een schokgolf die, naast de hitte en vuurbelasting, voor veel schade kan zorgen. |
Wat betekent ATEX 153?
ATEX 153
ATEX 153 is een verwijzing naar hoofdstuk/artikel 153 uit het Europees Verdrag van Lissabon. In dit hoofdstuk staan de minimum eisen genoemd waaraan werkgevers in de Europese Unie moeten voldoen, om werknemers tegen explosiegevaar te beschermen.
In Nederland zijn deze voorschriften geïmplementeerd in de Arbeidsomstandighedenwet en bijbehorend Arbeidsomstandighedenbesluit.
De ATEX 153 richtlijn is dus een typische sociale richtlijn, dit in tegenstelling tot de ATEX 114 richtlijn, wat een typische productrichtlijn is.
Wat betekent ATEX 114?
ATEX 114
ATEX 114 is een ve
Het toepassen van deze richtlijn maakt onderdeel uit van de CE-markering op producten die binnen de Europees Economische Ruimte op de markt worden gebracht. De richtlijn is van toepassing indien aan 2 voorwaarden wordt voldaan:
- de apparatuur wordt gebruikt in omgevingen waar explosieve atmosferen kunnen voorkomen en,
- de apparatuur heeft een inherente eigen potentiële ontstekingsbron.
Wat zijn ATEX zones?
ATEX zones
ATEX zones zijn gebieden bij bedrijven waar explosieve atmosferen kunnen voorkomen. Dit kunnen zowel gebieden zijn in het inwendige van installaties, als ook gebieden in de aanwezige (werk)ruimtes en rondom installaties in de open lucht.
Er bestaan verschillende ATEX zones, waarbij een onderscheidt wordt gemaakt voor zones door brandbare vloeistoffen/gassen en voor zones door brandbare vaste stoffen. De volgende zonegebieden worden onderscheiden:
Soorten zones:
| Zone 0 (gas)
Zone 20 (stof) |
plaats waar een explosieve atmosfeer, bestaande uit een mengsel van brandbare stoffen in de vorm van gas, damp, nevel of stof met lucht voortdurend, gedurende lange perioden of herhaaldelijk aanwezig is |
| Zone 1 (gas)
Zone 21 (stof) |
plaats waar een explosieve atmosfeer, bestaande uit een mengsel van brandbare stoffen in de vorm van gas, damp, nevel of stof met lucht, onder normaal bedrijf waarschijnlijk af en toe aanwezig kan zijn |
| Zone 2 (gas)
Zone 22 (stof) |
plaats waar de aanwezigheid van een explosieve atmosfeer, bestaande uit een mengsel van brandbare stoffen in de vorm van gas, damp, nevel of stof met lucht, onder normaal bedrijf niet waarschijnlijk is en waar, wanneer dit toch gebeurt, het verschijnsel van korte duur is |
Voorbeelden van gevarenzones zijn:
| Voorbeelden van mogelijke Atex zones in het inwendige van installatiedelen zijn: | Voorbeelden van mogelijke Atex zones in (werk) ruimtes en/of rondom installatiedelen zijn: |
|
|
Wat zijn de eisen voor ATEX gevarenzones?
Eisen t.a.v. gevarenzones
Zodra gevarenzones zijn geclassificeerd gelden er speciale eisen. Deze eisen zijn op te delen in:
- technische eisen ten aanzien van te gebruiken apparatuur;
- organisatorische eisen ten aanzien van veilig werken door medewerkers en derden.
Apparatuur-eisen
In het Arbobesluit, artikel 3.5e is onder andere vastgelegd dat:
- installaties, apparaten, beveiligingssystemen en het installatiemateriaal, worden, met inachtneming van onderdeel e, slechts in gebruik genomen indien uit het explosieveiligheidsdocument is gebleken dat aan het gebruik ervan geen explosiegevaar is verbonden;
- voor zover het explosieveiligheidsdocument geen aanvullende eisen stelt, worden in de gevarenzones apparaten en beveiligingssystemen gebruikt overeenkomstig de apparatencategorie, bedoeld in artikel 1, eerste lid, van het Warenwetbesluit explosieveilig materieel 2016 en toegepast volgens de navolgende principes:
-
- gevarenzone 0 of 20: enkel categorie 1 apparatuur toegestaan, d.w.z. bij een dubbele of onvoorzienbare fout mag deze apparatuur geen ontstekingsbron zijn;
-
- gevarenzone 1 of 21: enkel categorie 2 apparatuur toegestaan, d.w.z. bij een ekle fout of een voorzienbare fout mag deze apparatuur geen ontstekingsbron zijn;
-
- gevarenzone 2 of 22: enkel categorie 3 apparatuur toegestaan, d.w.z. bij normaal functioneren mag deze apparatuur geen ontstekingsbron zijn.
Naast de juiste selectie van apparatuur in gevarenzones moet uiteraard ook geborgd worden dat de apparatuur gedurende de levensduur correct blijft werken en geen ontstekingsbron mag vormen. Denk hierbij aan slijtage , beschadiging of foutieve installatie. Dit moet gebord worden door middel van periodieke inspecties.
Samengevat
Samengevat betekent dit dat, afhankelijk van de gevarenzone, apparatuur geen ontstekingsbron mag vormen. Apparatuur moet daarbij in principe Atex gecertificeerd zijn volgens de ATEX 114 richtlijn. Indien dit niet het geval is, moet uit het explosieveiligheidsdocument blijken of er aanvullende eisen gelden voor de apparatuur die gebruikt wordt. Veelal zal dit laatste niet waarschijnlijk zijn, tenzij blijkt dat de betreffende apparatuur geen eigen potentiële ontstekingsbron in zich heeft en dus veilig in de gevarenzone gebruikt kan worden. Een voorbeeld hiervan is een handbediende klep.
Voor alle elektrische apparatuur geldt: explosieveilig uitgevoerd (lees: gecertificeerd op basis van ATEX 114 richtlijn) volgens de juiste apparaat-categorie, gas-stofgroep en temperatuurklasse. Voor alle niet-elektrische apparatuur geldt: niet explosieveilig gecertificeerde apparatuur is enkel toegestaan indien het apparaat geen eigen inherente ontstekingsbron in zich heeft. Een voorbeeld hiervan is een handbediende klep of een zeer langzaam draaiende asdoorvoering.
Organisatorische eisen
Organisatorische eisen in gevarenzones zijn er vooral op gericht dat medewerkers of derden zoals contractors, geen ontstekingsbronnen introduceren in de gevarenzones. Dit moet organisatorisch geborgd worden door:
- aanduiden van gevarenzones op werkplekken met waarschuwingsborden en/of belijningen;
- Instrueren van medewerkers omtrent gevarenzones en de vereiste werkwijzes;
- eisen te stellen aan werkkleding en/of werkschoeisel (o.a. antistatisch);
- werken met werkvergunningen;
- veilig stellen van installatiedelen voorafgaand aan onderhoudswerkzaamheden;
- etc.
Meer informatie
Voor meer informatie over de mogelijkheden van onze inzet kunt u uiteraard contact met ons opnemen. Het eenvoudigst via 06-33046460 of via de mail.
Explosieveiligheidsdocument
Waterstofveiligheid
De opkomst van waterstof systemen in het kader van de energietransitie is niet te stuiten.
Lees meer
Certificering | ATEX 114
Wij ondersteunen onze klanten bij de ATEX certificering van apparatuur of installaties volgens de ATEX 114 richtlijn.
Lees meer
Dispersie berekeningen
Dispersieberekeningen voor spuipunten, PRV's etc. voeren we uit met behulp van geavanceerdere software-pakketten.
Lees meer
ATEX inspectie 60079-17
Machines en installaties die in explosiegevaarlijke zones gebruikt worden, kunnen wij inspecteren.
Lees meer
Hazcalc software
Wij maken voor het beoordelen van Atex gevarenzones van gassen en vloeistoffen gebruik van onze Hazcalc software.
Lees meer
Neem contact met ons op!
Pol-Safety Veiligheidsadviseurs B.V. - Uw veiligheidskundige adviesbureau op gebied van proces-, explosie-
en machineveiligheid.
Website realisatie: Sieronline
